Pewnym istotnym dorobkiem poszukiwań badawczych dotyczących uważności jest odkrycie i opis wspólnych mechanizmów występujących we wszystkich technikach medytacyjnych (zespół Flinders, Oman, Plante i koledzy – Spirituality and Health Institute at Santa Clara University):
1) zarezerwowanie czasu przeznaczonego wyłącznie na medytację (set-aside time),
2) usprawnianie cnoty i siła charakteru (współczucie, przebaczenie, mądrość, brak lęku i obaw, odwaga, sprawiedliwość, cierpliwość i transcendencja),
3) systematyczne stosowanie praktyk celem uzyskania stabilizacji zwłaszcza podczas występowania symptomów lęku lub stresu,
4) konieczność uwzględniania w praktykach medytacyjnych określonych modeli duchowych (zawartość denotacyjna, przedmiot medytacji) jako istotny czynnik motywacyjny.
Podczas badań jakościowych dotyczących mechanizmów występujących podczas praktykowania medytacji zidentyfikowano trzy podstawowe umysłowe procesy i jeden proces o neurobiologicznym rdzeniu:
1) odłączenie jaźni od wydarzeń, doświadczeń, myśli i emocji,
2) spadek automatyzmów umysłowych, które uwarunkowane są przeszłymi doświadczeniami, schematami kognitywnymi i zwyczajami,
3) zwiększenie świadomości i regulacja systemów fizjologicznych.
Poza tymi trzema podstawowymi procesami, wyróżniono siedem dodatkowych, wtórnych procesów, przez które praktyki medytacji mogą poprawiać funkcjonowanie podmiotu:
1) zmniejszone ruminacje,
2) większa empatia,
3) zwiększona elastyczność odpowiedzi,
4) ulepszona regulacja uczuciowa,
5) zwiększona determinacja i większy upór,
6) poprawienie funkcjonowania pamięci,
7) większa dokładność w uczuciowym przewidywaniu.